Ne kadar sonra havadan alınan yayınlar için kullanılan TV antenleri boşa çıkacak? İsviçre Hükümeti Avrupa’da sayısal karasal TV’den (DTT) vazgeçen ilk Avrupa ülkesi olma yolunu açtı. Yeni bir imtiyaz sözleşmesiyle, İsviçre Hükümeti 2019 yılı sonu itibariyle kamu TV yayıncısına DTT’yi kapatma konusunda onay verdi. Ve daha fazla ülke bunu takip edecek gibi duruyor.

DTT, son on yıl boyunca Avrupa genelinde sayısal TV geçişin bir parçası olarak çatıda veya bina içinde bulunan antenlerle alınan geleneksel analog TV sinyallerinin yerini aldı. İsviçre de 2008 yılında sayısal TV’ye geçişini tamamlamıştı.

İsviçre yetkilileri DTT yayınlarını kullanan çok az sayıda hane kaldığını belirtti. Ekseriyetle, İsviçre Kamu Yayın Kuruluşu’nun (SRG) kanalları, sınır bölgelerinde komşu ülkelerden az sayıda sinyal alımıyla izlenmektedir. Halen pek çok İsviçreli evlerinde yüksek hızlı internet ve kablo şebekelerine sahiptir, bu nedenle sayısal karasal TV yayınının kapatılması kararı vatandaşları pek etkilemeyecek. Nüfusun sadece % 1,9'unun, yaklaşık 64.000 kişinin, kesilen hizmetten etkileneceği rapor edilmiştir. Son gelen bilgilere göre SRG DTT hizmetlerini 3 Haziran 2019 tarihinde kapatmaya karar vermiştir.

IPTV’nin genişlemesini sağlayan Swisscom (İsviçre'de sabit ve mobil telekomünikasyon operatörlüğü ve internet servis sağlayıcılığı gibi çeşitli hizmetler sunan bir iletişim şirketidir), yüksek hızlı fiber optik geniş bant hizmetini 2021 yılına kadar her belediyenin kullanımına sunmayı amaçlamaktadır. Bir alternatif opsiyon olarak, evlerde ayrıca uydu üzerinde de yoğun bir şekilde TV yayınları izlenmektedir.

Artan bir şekilde, ülkeler ya mevcut karasal sayısal TV şebekelerini yeni DVB-T2 standartlarına değiştirerek tam HD yayına geçmeye, ya da doğrudan internet ve kablo ağırlıklı hizmetlere yönelmeye karar veriyorlar, şüphesiz bu durum sınırsız kamu TV hizmetine erişim imkanına rağmen havadan yapılan ücretsiz yayınlar için endişelerin artmasına neden olmaktadır.

Diğer Avrupa ülkelerinin önümüzdeki 10 ila 15 yıl içinde İsviçre’nin liderliğini takip etmesi bekleniyor. Endüstrideki eğilim İngiltere’nin DTT hizmetini 2030’a doğru kapatacağı yönündedir. Belçika ve Hollanda, yüksek hızlı genişbant ve kablolu TV servislerinin öne çıkması ve yedekleme seçeneği olarak uydu yayınları imkanı nedeniyle, DTT hizmetini kapatacak bir sonraki adaylar olarak gözükmektedir. Nitekim Belçika’da Hollanda’ca yayın yapan kamu yayıncısı VRT 1 halen 1 Aralık 2018 tarihi itibariyle DVB-T üzerindeki 3 yayınını kapatmış bulunmaktadır.

İsveç ve Finlandiya muhtemelen Avrupa’da DTT’yi kapatma konusunda sonraki ülkeler olacak, çünkü İsveç ve Finlandiya’da sabit ve mobil 4G LTE genişbantın yüksek penetrasyonu nedeniyle radyo dinleme ve TV izleme hızlı bir şekilde DTT’den akıllı telefonlar ve tabletler olarak el cihazlarına kaymaktadır. İsveç’de evlerin sadece %18’i DTT aracılığıyla TV izlemektedir. Gerçekte İsveç’in ilk nesil DVB’den DVB-T2’ye geçtiği doğrudur, ancak azalan talep nedeniyle yeni nesil DVB-T2 yeniden ölçeklendirilmiştir. Orijinal plan DVB-T2 üzerinden oldukça fazla sayıda HD kanalı sağlamaktı, ancak yayıncılara görüşüldükten sonra ülkenin TV verici şirketi Tracom tahminlerini tekrar revize etti ve şimdi DTT kapasitesi sadece mevcut hizmetleri devam ettirmek üzere kullanılacak. Tracom’un da kabul ettiği gibi DVB-T2 destekleyen alıcıların sayısı tahminlerin çok altında kalmıştır.

Güney Avrupa ülkeleri karasal yayınların daha uzun bir süre devam edeceği güvenini taşımaktadır. AB’nin 27 ülkesinde ortalama DTT izleme oranı %27.7 iken, Yunanistan, İtalya, İspanya ve Hırvatistan’da bu oran %50’nin üzerindedir. İngiltere dahil bu ülkelerde son DTT’ye yani üçüncü nesil DTT’ye geçiş için en muhtemel tarih 2030 yılı civarıdır, ancak bunun yerine video iletiminin büyük bir olasılıkla 5G servislerinin bir parçası olarak nihayet mobil hizmetlerle birleştirilmesi söz konusu olabilecektir.

İsviçre DTT’ye sırt çevirmiş olmasına rağmen bu durum sayısal karasal radyo (DAB+) yayınları için geçerli değildir, ülke halen 2017 yılında ulusal FM yayınlarını kapatan ilk ülke olan Norveç’i takiben, bir kaç yıl içinde FM sinyallerini kapatma yolundadır. Bununla birlikte çok az sayıda ülkenin Norveç ve İsviçre’yi takip edeceği umulmaktadır. Yakın gelecekte Avrupa’da milyonlarca TV anteninin çatılardan kaybolacağı tahmin edilmektedir. Karasal yayıncılıktaki bu azalma Norveç’te hükümetin sahip olduğu Norkring ve İsveç’te yine hükümetin sahibi olduğu Teracom olarak yayın sağlayıcılarını etkiliyecektir. Bu şirketler ayrıca Belçika ve Danimarka’da da sayısal radyo ve TV dağıtımı konusunda önemli yatırımlara sahiptirler.

ABD’de ise havadan yayınlar korunmaktadır ve ABD hane halkının %27’si hala karasal TV yayınlarını izlemektedir. Ancak şebekeler DTT haricinde diğer platformlardan da kendi programlarını serbestce dağıtabilmektedir. ABD Federal Haberleşme Komisyonu FCC, sadece lokal ya da şebeke sahibi ve işleticilerine münferit radyo ve DTT verici istasyonları için izin vermektedir. Bununla birlikte NBC, CBC, ABC ve Fox gibi önemli ABD şebekeleri kendi TV kanallarını DTT üzerinden yayınlama zorunluluğunda değildirler. Ayrıca, FCC gönüllü olarak yeni nesil ATSC 3.0 (Advanced TV System Committee: Gelişmiş TV Sistem Komitesi) hizmetlerini sunmak için yayın istasyonlarına ait düzenlemeleri onaylarken, yayıncılar bu yeni hizmetin yanında standart ATSC sayısal yayın hizmetlerini de sunabileceklerdir.

Bu konuda Asya Pasifikte manzara biraz karışık gibi, bazı ülkeler hızla değişme potansiyeline sahip olmasına rağmen DTT taahhütlerini, bu standartta kalacaklarını öne sürerek gerçekten arttırmaktadırlar. Hindistan DTT’nin akibeti konusunda ilginç bir duruma sahip, DTT için şimdi durum dengede ancak muhtemelen bu denge her an bozulmaya meyilli. Hindistan’da arka planda, Mart 2017 itibariyle dört aşamalı bir süreçte büyük ölçüde tamamlanan kablonun sayısallaştırılması ve bir kaç uydu işletmecisinin teşvikiyle TV yayınları hızla büyümüştür. Henüz sayısallaştırılmamış olarak kalan tek dağıtım ortamı ise karasal yayıncılıktır, bu durum Hindistan’ın Telekom Düzenleyici Otoritesini (TRAI) DTT’nin sayısallaştırılması hususunda bir danışmanlık belgesi yayınlamaya yöneltti. Dokümanda, Hindistan’da verilerin büyük bir kısmının mobil bağlantılar vasıtasıyla sağlandığı ve DTT’nin hücresel şebekelerin belli ölçüde yükünü alma potansiyeline sahip olduğu belirtilmiştir. Raporda şaşırtıcı bir şekilde, DTT'yi destekleyen cep telefonlarının DTT erişimi için entegre bir yonga veya hatta bir dongle’a sahip olabileceği de öne sürülmüştür. TRAI, Hindistan’da DTT değişimi için daha önceki kablo sistemlerinin sayısallaştırma modeline benzer olarak, büyük şehirlerden başlayan, ardından daha küçük şehir alanlarına ve nihayet bütün ülkeye 2023 yılına kadar yayılacak üç aşamalı bir planı savunmaktadır.

Bütün bu bilgiler ışığında bazı Avrupa ülkelerinde DTT’nin kapatılmasının bu hizmetin nihayetinde sonlanacağının habercisi olmasına rağmen, bu sonlanmanın önümüzdeki birkaç yıl içinde küresel olarak mümkün olabileceğini söylemek pek mantıklı değildir. Çünkü bu durum ülkelerin karasal yapısına, nüfus yoğunluğuna, mevcut iletişim altyapısına vs gibi koşullara bağlı olarak değişecektir. Ancak sonuçta şundan eminiz ki hiç kimse DTT üzerinden içerik sağlamanın diğer alternatif seçeneklere göre daha ekonomik olduğunu söyleyemez.

Sevgili okurlarımız daha önceki yazılarımda olduğu gibi bu yazı içeriği de ülkemizde sayısal karasal TV yayınlarının yüksek güçlü TV vericilerinden yapılmasının ne kadar hatalı ve yanlış olacağını çok açık bir şekilde ifade etmektedir. Verdiğim tüm bu bilgiler, bu konuda dünyada ve özellikle de Avrupa’da neler olduğunu ve sayısal karasal yayıncılığın nereye doğru gittiğini gözler önüne sermektedir. Burada bir kez daha şunu belirtmek isterim ki sayısal karasal yayıncılığın ömrü ancak 2030 yılına kadar sürecektir. Bu tarihten itibaren şu an sayısal yayıncılık için kullanılan frekans bandı artık mobil hizmetler için kullanılmaya başlayacaktır, ve bu nedenle şimdi tüm Avrupa’da o tarihten sonraki süreç içinde mevcut kamu TV yayıncılığı için hızlı bir şekilde alternatif çözümler üzerinde çalışılmaktadır. Ne diyelim bu sözlerimiz birilerinin kulaklarına küpe olur umarım!..