Yaşadığımız toprakları tanıdığımızda gerek savunmamız gerekse işlememiz çok daha kolay olacaktır. Kontrol altında tutmak istediğimiz gerek ülkemiz sınırları içinde gerekse sınır ötesinde en ufak detayına kadar kayıt altına almayı başarabilelim. Özellikle askerde terörle mücadele operasyonuna katılanlar daha iyi bilirler her kayanın, her engebenin, yeryüzünde oluşmuş herhangi bir değişimin savaş anında bizlere sağlayacağı avantajların ne olduğunu. Bu şartları yaşayan biri olarak hayal edemeyeceğimiz kadar büyük olduğunu söyleyebilirim. Hassas çalışan coğrafi bilgi sistemi verileri ile askeri alanda savunma hatlarımızın belirlenmesinden tutun lojistik ve sevkiyatta oldukça avantajlı oluruz. Operasyonu yöneten komutanlara komuta merkezinden savaşları en ince detayına kadar planlama ve yönetme şansı verecektir.

Coğrafya derslerinde gördüğümüz yükselti eğrileri yerini günümüzde üç boyutlu panoramik haritalara bıraktı. Artık anlık veya belli periyotlarda aldığımız uydu görüntülerini işleyip çok değerli veriler üreten yüksek teknolojilere sahibiz. Günümüzde veri elde etmek geçmişe göre çok daha kolay. Marifet verileri işleyip değerli hale getirmek. Bir çok noktadan ve kaynaktan coğrafi verilere ulaşıp, gelişmiş teknoloji ürünlerini kullanarak elde edebiliyoruz. Elde ettiğimiz verileri ihtiyaca göre derleyip hizmete sunmak çok daha değerli durumda.

Savaş bölgesinde elde ettiğimiz coğrafi verilerin operasyonu yöneten komutanın taktik ve strateji üretebileceği formata getirdiğimizde ne kadar değerli olacağını düşünün. Ordulardaki lojistik biriminin daha sağlıklı ve zamanında sevkiyat planı yapabilmesi için uygun derlenmiş olması savaş ortamında hayati önem taşıyabilir. Bunun yanında saldırı birimlerine verilecek noktasal koordinatlar ile hedeflerdeki isabet oranın artışı sağlanabilecektir. Kara hücum birliklerinin ilerleyişi bu veriler sayesinde minimum kayıpla ve daha hızlı, aynı zamanda hedefe yönelik olur. Herhangi bir savaşta gelişmiş coğrafi bilgi sistemine sahip ordular taktiksel olarak çok daha avantajlı durumda olması kaçınılmazdır. İşlenmiş coğrafi bilgi sistem verileri operasyon öncesinde taktiksel hazırlık yapılmasına olanak sağlar. Her engebenin, kayalığın büyüklük ile beraber eğimlerinin de önceden hesaplanarak sevkiyat ve saldırının hedefe yönelik yapılması açısından önemli. Özellikle terörle mücadelede dağ ve engebeli arazide tim ve unsurların sevkinden önce coğrafi verilerin incelenip bu doğrultuda operasyon planının yapılması sonucu çok daha başarılı ve daha az kayıpla yapılmasını sağlar.

Özellikle ülkemizde gerek sınırlarımız içinde gerekse sınır ötesinde gerçekleştirilen operasyonlarda mekanize birliklerimizin sağlıklı ilerleyişi için bölgeye ait yeryüzü verilerinin işlenip bu doğrultuda harekât planı çıkarılmasına ciddi faydalar sağlar. Mekanize birliklerin hangi noktaya kadar gidebileceği ve hangi noktadan sonra yaya olarak süpürme operasyonun yapılma kararının verilmesi için alanın en küçük engebesine kadar bilmek gerekir. Kara birlikleri özellikle terörle mücadelede çok geniş bir alanda operasyon yapmak zorunda kalabilirler. Yönlendirmede yapılacak en küçük hata istenmeyen ve geri dönülemez kayıplara sebep olabilir. Birlikler bölgeden gelen coğrafi bilgi sistem bilgilerine göre hareket ettirilmesi ile hata ihtimalleri ortadan kaldırılır.

Savaşlarda tarih boyunca coğrafi bilgi sistemler her zaman kullanılmıştır. İlkel dönemlerde öncüler göndererek bölge hakkında bilgilerin komutana aktarılması ile planlama yapıldı. Bir sonraki dönemde ilkel de olsa objeler ile kaba haritalar üzerinde taktik çalışmaları yapıldı. Geçen yüzyılda ise harita doğruluk payları daha artmış ve engebeler haritalarda eğim çizgileri kullanılarak gösterildi. Komutanlara harita okuma eğitimi verilerek bölgenin coğrafi yapısının bu eğriler ile anlaması sağlandı. Bu dönemde komutanlar eğim çizgileri ile tanımlanmış haritalar üzerinden taktik geliştirmeye çalıştılar. Bilişim teknolojisi geliştikçe coğrafi veriler bilgisayar ortamına taşınıp, işlenmeye başladı. İlk zamanlarda bilgisayarların yavaş olmasın ve coğrafi verilerin boyutlarının büyük olmasından dolayı verilerin işlenmesi biraz daha zordu ve zaman alan bir operasyondu. Ancak günümüzde bilgisayarların hızlanması ile büyük boyutlu coğrafi veriler çok daha hızlı işlenmeye başladı ve çok daha geniş alanları kapsayan veriler üretildi. Hatta bölgenin üç boyutlu haritaları gerçek çekimler ile yapılıp, üzerinde simülasyon çalışmaları yapılmasına olanak tanıdı. Bununla birlikte sanal gerçeklik ortamında çok daha gerçekçi deneyimleri yaşanmasına sebep olmuştur. Günümüz teknolojisinde komutanlar artık operasyon bölgesini sanal gerçeklik ortamında, savaş veya operasyon alanında görebilme fırsatı sağlamakta. Coğrafi bilgi sistemleri ile üç boyutlu ve yüksek yoğunluklu veriler elde edilebilmektedir. Elde edilen veriler işlendikten sonra karar destek sistemlerine yardımcı olurlar. Bunun yanında günlük ihtiyaca uygun veriler anlık veya çok kısa zamanda ihtiyaç sahiplerine iletilebilme imkanına sahip.

Gündelik hayatımızda da yani barış ortamında, coğrafi bilgi sistemleri birçok alanda kullanılıyor. Tarım, enerji, madencilik, ulaşım, denizcilik, belediyecilik gibi birçok alanda kullanılmakta. Kullanım alanları da gün geçtikçe artıyor. Ortamda yaşam miktarı ne olursa olsun bölgenin coğrafi bilgilerine mutlaka ihtiyaç duyulur. Bölgenin coğrafi bilgi sistemleri verileri ile yer üstü bilgilerine eriştiğimiz gibi yeraltı bilgileri hakkında fikir sahibi olmamızı sağlar.

Tarım yapılan ve yapılmayan alanların coğrafi bilgi sistemlerinde kayıtlı olması demek ülkenin kabaca tarım potansiyeli hakkında bilgi verir. Tarım yapılamayan alanların ne kadarının tarıma elverişli hale getirileceği bilgisi tarım üretimine ciddi katkılar sağlamakta. Coğrafi bilgi sistemlerinin tarım sektöründeki en önemli faydası bütün tarım alanlarının hangi ürün ekili olduğu bilgisini verebilme imkanına sahip olabilmesidir. Bununla birlikte yılın başında ülkedeki ürün bazında tarımsal üretim miktarı doğruluk payı çok büyük ölçekte hesaplanabilir. Bununla birlikte hangi üründe eksik üretim olacağı hangi üründe üretim fazlası olacağını biliriz. Üretim eksiği olan ürünler için ithalat planı yapılabildiği gibi üretim fazlası için ise ihracat hazırlığı yapılmasına imkân tanır. Günümüzde de kullanmaya başladığımız diğer bir fayda ise ekili alanların hastalık tespitlerinden tutunda sulama ihtiyaçlarına kadar bütün veriler coğrafi veri sistemleri üzerinden alınabilmesidir.

Enerji sektöründe iletim hatlarının güzergahının doğru belirlenmesi hem mesafenin kısalığı açısından hem de montaj ve bakım açısından oldukça önemli. Coğrafi veri sistemi ile hesaplanan enerji ve boru hatlarının yer üstü ve yer altından gidiş güzergahları çok net belirlenebilir. Daha kolay ulaşılabilir kestirme noktalar coğrafi bilgi sistemleri üzerinden hesaplanabilir ve ulaşımı kolay olan güzergahların seçilmesini sağlar. Bu bilgiler sayesinde kurulum maliyeti ve zaman tasarrufu sağlanır. Aynı şekilde hatlarda arıza olması durumunda yine arıza müdahale ve çözüm zamanı ve maliyeti aynı şekilde düşer.

Biraz evvelde belirttiğimiz gibi coğrafi bilgi sistemleri ile elde ettiğimiz yer üstü veriler sayesinde yeraltı kaynakları konusunda daha doğru yaklaşımlarda bulunabilmekteyiz. Yer üstü bilgileri sayesinde yeraltı zenginlikleri hakkında net bilgi elde edilebiliriz. Özellikle maden aramalarında coğrafi bilgi sistemlerinden oldukça verimli bir şekilde faydalanılmaktadır.

Aynı şekilde ulaşım hatlarından tutunda belediyecilik ve birçok kurum ve kuruluş için coğrafi bilgi sistemlerinin kullanılması önemlidir. Hemen hemen her alanda coğrafi bilgi sistemlerine ihtiyaç duyulmakta ve kullanım alanı gün geçtikçe artmaktadır.

Gerek savunma stratejilerinin belirlenmesinde gerekse günlük yaşamımızda hemen hemen her alanda coğrafi bilgi sistemleri ve bu sistemlerden elde edilen veriler kullanıyoruz. Bilişim teknolojisi ilerledikçe ve verilerin işleme hızı arttıkça coğrafi bilgi sistemlerinin ihtiyaç duyduğu altyapılan karşılar duruma geldi. Şartların elverdiği en hızlı şekilde ulusal coğrafi bilgi sistemi hayata geçirilmeli ve kullanım alanları yaygınlaştırılmalıdır. Bunu ulusal bir mesele olarak ele alıp bu doğrultuda hareket etmemiz ülkemizin her alandaki gelişimi için oldukça önem taşımaktadır.